rust

van Wikipedia:Een Ruhstein, ook wel Ruhestein, Ruhbank, Grubstock, Gruhe, Gruhbank, Krugstatt of Gruegstatt evenals Raststein genoemd, is een enkele of meerdelige bank die vroeger diende als rustplaats voor dragers. Hoewel er oorspronkelijk vergelijkbare apparaten van hout waren, zijn de rustbanken die tot op de dag van vandaag bewaard zijn gebleven, van steen. Als bewijs van eerdere vormen van transport en oude verkeersroutes worden veel Ruhbänke nu geclassificeerd als kleine monumenten of veldmonumenten.

De bewaarde haardstenen dateren grotendeels uit de periode tussen de 16e en 19e eeuw, toen boeren, bedienden, dienstmeisjes, boodschappers, marskramers of handelaars nog zware lasten op rugbrancards of op hun hoofd droegen. Om ervoor te zorgen dat gebruikers de vervoerde goederen na een pauze zelfstandig kunnen ophalen, zijn de meeste ruststenen aanzienlijk hoger dan normale banken. De respectievelijke vormen variëren van eenvoudige, grof gehouwen stenen tot meerdelige, kunstzinnig ontworpen banken. Complexere en nieuwere modellen hebben een laag zitgedeelte en een hoog gedeelte voor het plaatsen van lasten. Vaak was alleen de opslagruimte van steen, waardoor de bijbehorende houten bank niet meer bewaard is gebleven. Vergelijkbare apparaten die volledig van hout waren gemaakt, zijn inmiddels volledig verdwenen. Er zou in 1925 een houten bank hebben gestaan nabij Ober-Hilbersheim in Rheinhessen.

Rustbanken werden meestal gebouwd op plaatsen die ideaal waren om uit te rusten, bijvoorbeeld voor, tijdens of na een stijging of daling, halverwege verbindingswegen, op kruispunten of op open plekken die uitzicht boden op de rest van de route. De locaties werden vaak gekozen in schaduwrijke boomgroepen. Op oudere kaarten zijn dergelijke banken af en toe gemarkeerd met de afkorting Rhb. getrokken. Op verschillende plaatsen in Zuid-Duitsland en Karinthië werd Ruhsteine gebruikt als zogenaamde dodenrustplaats. Omdat in veel gebieden een langere reis naar het dichtstbijzijnde kerkhof moest worden gemaakt, werden deze vervolgens gebruikt om doodskisten op te slaan.Terwijl de constructie van veel haardstenen uit de 19e eeuw nog te traceren is via voorschriften en bevelen van de overheid, is dit bij oudere banken niet meer mogelijk. In de Eifel wordt mondeling gezegd dat berouwvolle mensen de gelofte konden afleggen om zo'n bank te bouwen. Ze konden dan een soort toegeeflijkheid verwachten, vergelijkbaar met het opzetten van een kruis ter verzoening. Vanwege het gebrek aan geschriften kan men echter alleen maar speculeren over dergelijke verhalen. Net als andere veldmonumenten blijven Ruhsteins tot op de dag van vandaag de verbeelding van mensen inspireren. Er zijn min of meer griezelige verhalen of legendes rond sommige van deze banken. Het is niet ongebruikelijk dat er in de directe omgeving van de oude rustplaatsen kruisstenen of heiligdommen langs de weg staan, die de indruk van mysterie en enigma nog versterken.Door het gebruik van voertuigen verloren rustbanken in de loop van de 20e eeuw grotendeels hun praktische functie. Omdat ze tot in de jaren zeventig soms werden gezien als een obstakel voor wegenaanleg of ruilverkaveling, werd een groot aantal ervan verwijderd of vernietigd. Ook zware verwering, niet in de laatste plaats door het gebruik van strooizout, droeg bij aan de schade. Sommige haardstenen zijn in de grond verzonken, waardoor ze niet meer als zodanig herkenbaar zijn of zijn. Talrijke bewaard gebleven Ruhbanken zijn nu geklasseerd als historische monumenten. Op veel plaatsen zijn ze gerestaureerd, voorzien van informatieborden of zelfs herbouwd.