Fietsen langs het Anti-Tankkanaal

Het begon als een militair bouwwerk, maar het is nu een aantrekkelijk natuurlint dat uitnodigt tot wandelen, fietsen, relaxen en verkennen. De Antitankgracht dateert van net voor de Tweede Wereldoorlog. Ooit maakte hij deel uit van een heel netwerk van verdedigingslinies, forten en bunkers rond Antwerpen. Na de oorlog nam de natuur het over van de militairen. Er ontstonden heel bijzondere plekjes met een grote diversiteit aan planten en dieren. Vele soorten die hier hun vaste stek vonden, zijn op andere plaatsen in Vlaanderen vaak zeldzaam geworden. De Antitankgracht is een echte “dieren-autostrade” die ervoor zorgt dat dieren van het ene naar het andere natuurgebied trekken. Naast de mooie natuur, is er natuurlijk ook nog het indrukwekkende militaire erfgoed in de onmiddellijke omgeving van de gracht: forten, bunkers en allerhande bouwwerken die destijds een militair doel dienden.

De Antitankgracht werd net voor de Tweede Wereldoorlog aangelegd om Duitse tanks tegen te houden. Gelukkig is dat vandaag niet meer nodig, maar het levert ons wel een mooie locatie op om door te fietsen.

Een duik in de geschiedenis: in het eerste kwart van de 20ste eeuw was Antwerpen omringd door een dubbele fortengordel. In de jaren dertig werden de forten van de buitenste gordel, op ongeveer 20 km van de havenstad, met elkaar verbonden door een 33 km lang antitankkanaal, van Oelegem naar Zandvliet. De 30 meter brede gracht werd voorzien van een groot aantal bunkers, sluizen, duikers en bruggen. De Duitse aanval in 1940 gebeurde zo snel en was zo goed voorbereid, dat het verdedigingssysteem praktisch geen enkel nut had. Het kanaal zonk weg in een jarenlange verwaarlozing en vervuiling. In de jaren zeventig dacht men eraan om er een duwvaartkanaal van te maken tussen de Antwerpse haven en het Albertkanaal, maar dat ging niet door. Uiteindelijk werd het kanaal, dankzij de verenigingen voor natuurstudie en vooral dankzij de wandelaars, als landschap beschermd om zijn grote landschappelijke en militair-historische waarde. Het is uitgegroeid tot een unieke biotoop met een zeer hoge waterkwaliteit en het herbergt tal van zeldzame planten en dieren.