Konzentrationslager Engerhafe

De herdenking van het concentratiekamp in Engerhafe is bijna onopvallend. Zoals op veel plaatsen in Duitsland wekt het plein niet bepaald de indruk dat de verantwoordelijken overdreven geïnteresseerd zijn in het monument. Alleen een gedenkplaat en een gedenksteen op het kerkhof herinneren aan de plaats.
Maar er was nog het concentratiekamp Engerhafe, een district van de gemeente Südbrookmerland. Het was het enige concentratiekamp in Oost-Friesland tijdens de nationaal-socialistische periode. Het is op 21 oktober 1944 gebouwd als buitenkamp van het concentratiekamp Neuengamme in verband met de aanleg van de zogenaamde Friesenwall. De Friesenwall was een geplande maar slechts gedeeltelijk voltooide vesting die tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog aan de Duitse Noordzeekust zou worden gebouwd. De kampen in Engerhafe, Meppen-Dalum en Versen, Husum-Schwesing, Ladelund en verschillende werkdetails in Hamburg waren bij de bouw betrokken. Het kamp Engerhafe was verantwoordelijk voor de aanleg van antitankgrachten rond de stad Aurich. Kort voor de voltooiing van de allround verdediging van Aurich werd het kamp op 22 december 1944 gesloten. Binnen de twee maanden dat het bestond, stierven 188 gevangenen.
Dus als je langskomt op weg naar Marienhafe of ergens anders: stop even, denk aan de slachtoffers van nationaal-socialistisch geweld, de gruweldaden die blindheid, arrogantie, racisme, antisemitisme, nationalisme en sociaal darwinisme veroorzaken.
De plaats is zeker een snel gebed waard.

Het monument kan een wegwijzer naar de toekomst zijn.
Hier kunnen mensen leren handen te schudden,
elkaar ontmoeten, vinden en waarderen.
Dat zijn we de doden verschuldigd."
(Carl Osterwald)
Vanaf 21.10. tot 22 december 1944 in Engerhafe
een tak van het concentratiekamp Neuengamme.
In de camping in de directe omgeving van de middeleeuwse dorpskerk
Ongeveer 2.000 mannen werden opgesloten, meestal om politieke redenen.
Ze werden gebruikt om te werken aan de antitankgracht rond Aurich.
In onmenselijke omstandigheden waren 188 gevangenen
binnen twee maanden doodgemarteld:
68 Polen, 47 Nederlanders, 21 Letten, 17 Fransen, 9 Russen, 8 Litouwers,
5 Duitsers, 4 Esten, 3 Belgen, 3 Italianen, 1 Spanjaard, 1 Tsjech, 1 Deen.
In 1952 werden de doden in de massagraven door een geallieerde commissie opgegraven, waar mogelijk geïdentificeerd en herbegraven.Bron: xn--gedenksttte-kz-engerhafe-xbc.de