Kanunniken huizen

Het monumentale Königorgel is één van de absolute hoogtepunten in het interieur van de Stevenskerk. Het instrument behoort zelfs tot de grootste en belangrijkste orgels van Nederland. Het werd van 1773 tot 1776 gebouwd door de Keulse orgelbouwer Ludwig König (1717–1789). Het orgel telt drie manualen en een pedaal, 54 registers en zo’n 3600 pijpen.

Lange tijd had de kas een donkerbruine kleur, maar bij de laatste restauratie is het oorspronkelijke strogeel weer hersteld en de vergulding vernieuwd. De kas is ontworpen en gemaakt door Jan van der Hart uit Amsterdam. Het orgel is versierd met beeldhouwwerk van Johan Keerbergen (Rotterdam): o.a. musicerende vrouwen en engelen en het stadswapen van Nijmegen.

In de loop van de eeuwen vonden herhaaldelijk onderhoudswerkzaamheden aan het instrument plaats, die niet altijd even vakkundig werden uitgevoerd. Bij het bombardement van 1944 raakte het orgel ernstig beschadigd. De toren stortte in en viel gedeeltelijk op de kerk. Bovendien werden de kas en veel pijpen door bomscherven geraakt. De omvangrijke restauratie was in 1974 gereed, waarna in 1996 en 1998 nog intonatiecorrecties plaatsvonden.

(stevenskerk.nl/de-kerk/koenig-orgel/)

Hertogin Catharina van Bourbon liet bij haar overlijden in 1469 een grote som geld na bestemd om de Sint Stevenskerk te verheffen tot kapittelkerk. In 1475 was het zover. De kerk kreeg een kapittel, een college van ongeveer dertig kanunniken verantwoordelijk voor het bestuur van de kerk. Zij woonden in een rij woningen aan de noordzijde van de kerk in de zogenaamde kanunnikenhuizen aan het Stevenskerkhof. Een van de beroemdste kanunniken van de Sint Steven was de Nijmegenaar Willem van Berchen (ca. 1417-ca. 1481), de schrijver van de Gelderse Kroniek. Na de Reductie van Nijmegen in 1591, toen de Sint Stevenskerk in handen van de protestanten kwam, was de rol van de kapittelheren uitgespeeld. Zij werden veelal verbannen, omdat zij doorgingen met het openlijk uitdragen van hun nu verboden godsdienst. De panden vervielen. In twee huisjes was in het begin van de twintigste eeuw een paardenstal gevestigd. De huizen, of wat er nog van over was, werden rond 1970 afgebroken en vervolgens zoveel mogelijk in de oorspronkelijke stijl herbouwd. Momenteel zijn er vooral winkeltjes in gevestigd. (huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/Kanunnikenhuisjes)

De kerk, die voor het eerst werd ingewijd in 1273, heeft, inclusief de verwoesting in de Tweede Wereldoorlog, een lang verhaal te vertellen. Het koninklijke orgel en het houten plafond in het hoofdschip zijn indrukwekkend.