Middengasthuis, Kleine Rozenstraat

Het Middengasthuis is een hofje gesitueerd aan een groot binnenterrein aan de noordzijde van de Grote Leliestraat in de stad Groningen. (Niet te verwarren met het Middengasthuis aan de Kleine Rozenstraat).Het Middengasthuis is gebouwd in opdracht van het Algemeen Diakengezelschap. In 1873 opende deze vereniging van diakenen en oud-diakenen van de Nederlands-hervormde gemeente in de nabijgelegen Kleine Rozenstraat een instelling met de naam Middengasthuis. Het succes van dit gasthuis leidde in 1895 tot een tweede en groter Middengasthuis.Het was bestemd voor ‘fatsoenlijke, oppassende handwerkslieden en dienstboden’ van hervormden huize en ouder dan 55 jaar. De naam Middengasthuis verwees naar de bewoners. Zij waren voor de meeste andere gasthuizen ‘te minvermogend’, maar voor het diaconiegasthuis ‘te goed’. In verband hiermee betaalden de conventualen (gasthuisbewoners) van het Middengasthuis een relatief lage inkoopsom.De voogden van het Middengasthuis kochten begin 1895 ‘eenige huizen met erf en tuin’ aan de Grote Leliestraat en presenteerden een plan voor de bouw van 29 huizen. Het zeven jaar oude huis van vorige eigenaar Kool bleef staan (nr. 55-57), maar ter verbreding van de toegang ging een ander pand plat. Ook een tuinkoepel sneuvelde voor het door Nicolaas Willem Lit ontworpen gasthuis, dat werd opgeleverd vlak voordat op 14 september de officiële eerste steen werd ingemetseld! Enkele maanden later werd er, naast de toegang nog een ‘winkelbehuizing’ aan het complex toegevoegd (nr. 51).
(bron: Wikipedia)

In de stad Groningen zijn twee gasthuizen die de naam Middengasthuis dragen. Eén daarvan is het gasthuis aan de Kleine Rozenstraat. Dit gasthuis stamt uit 1873 en is inmiddels aangewezen als rijksmonument. Het Middengasthuis werd gesticht door het Algemeen Diakengezelschap, een gezelschap dat in 1838 werd opgericht om zich onder andere bezig te houden met liefdadigheidswerk. In het Middengasthuis konden hervormden van 55 jaar en ouder een plaats kopen. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde de functie van het gasthuis en kreeg het meer de functie van sociale woningbouw. Tegenwoordig is het gasthuis in handen van een woningcorporatie.
Een tweede Middengasthuis staat aan de Grote Leliestraat.
(Bron: visitgroningen.nl/nl/locaties/1030080887/middengasthuis-kleine-rozenstraat)

Het Middengasthuis is gesticht door het Algemeen Diaken Gezelschap. Deze in 1838 opgerichte vereniging van Nederlands-hervormde diakenen en oud-diakenen wenste zich niet alleen bezig te houden met het eigen 'vriendschappelijke verkeer'. Zij stelde zich ook ten doel 'liefdadige instellingen' op te richten en in stand te houden 'tot nut der armen'. Zo werden in 1843 aan de toenmalige Violetsteeg, 'twaalf armenwoningen' of kamers gebouwd en vier jaar later had het Gezelschap verspreid over de stad al zeven door de diaconie beheerde complexen van 'kamers'.In 1867 besloot het Algemeen Diaken Gezelschap een gasthuis te stichten voor 'fatsoenlijke, oppassende handwerkslieden en dienstboden, te min vermogend om een plaats in een gasthuis met een hooge inkoopsom en nog te goed om eene plaats in het diaconiegasthuis te zoeken'.Drie jaar later werden aan de Kleine Rozenstraat twee behuizingen en een tuin gekocht en uit het Gezelschap ontstond de vereniging 'het Middengasthuis'. Nadat zij op 7 november 1872 koninklijk was goedgekeurd en de bebouwing was gesloopt, werden er het volgende jaar 21 nieuwe 'woonkamers' neergezet. Langs de noord- en oostrand van de tuin stonden leilinden tegen de 'schadelijke' zonnestralen en het midden deed dienst als bleekveld. Naast de pomp was er ook ruimte voor een kleine groentetuin.Hervormden van 55 jaar en ouder konden zich een plaats in het gasthuis kopen. Aan de Kleine Rozenstraat werd het Middengasthuis in de loop der jaren door aankopen met zes huisjes uitgebreid (huidige nummers 8 t/m 14) maar vanwege het succes werd het alsnog te klein. Daarom werd in de nabijgelegen Grote Leliestraat in 1895 een tweede Middengasthuis gesticht(nl.wikipedia.org/wiki/Middengasthuis_(Kleine_Rozenstraat))