Blaen Gwynne Fawr

Prachtig uitzicht op de Brecon Beacons.

De Grwyne Fawr is een rivier in het Brecon Beacons National Park in Zuid-Wales. Een deel ervan vormt de administratieve grens tussen Powys en Monmouthshire en ook tussen de historische graafschappen Brecon en Monmouth. De rivier en zijn belangrijkste zijrivier, de Grwyne Fechan, monden uit in de rivier de Usk bij Glangrwyney.

De naam is waarschijnlijk afkomstig van gweryn of gwerynau en mawr/fawr wat 'grote rivier op de natte plaats' betekent.


Het zuidelijke deel van de Grwyne Fechan-vallei in de Black Mountains
De Gwryne Fawr ontspringt bij Blaen Grwyne Fawr op de zuidelijke hellingen van Rhos Dirion in de Black Mountains en volgt kilometerslang een zuidoostwaartse koers, waarbij de stroom wordt onderbroken door de aanwezigheid van het Grwyne Fawr-reservoir, het enige waterlichaam in deze heuvelrug. Een eind onder het stuwmeer bekleedt Mynydd Du Forest de zijkanten van de vallei. Hoewel een openbare weg de vallei doordringt tot aan de noordkant van het bos, is de vallei zeer dunbevolkt. Pas bij het naderen van het gehucht Partrishow krijgt de vallei een agrarisch aanzien. De rivier stroomt nu naar het westen langs een vallei waarvan de uitlijning wordt geleid door de aanwezigheid van een geologische zwaktelijn die bekend staat als de Neath Disturbance.


Rhos Dirion in de Zwarte Bergen
In het westen volgt de Grwyne Fechan een parallelle koers met die van zijn grotere buur. Het ontspringt op de zuidelijke hellingen van Waun Fach en verzamelt een aantal zijrivieren van de brede bergkam die het scheidt van de Grwyne Fawr. Hoewel er talloze naaldboomplantages zijn, heeft de vallei een meer open aspect dan die van de Grwyne Fawr.

De twee rivieren komen samen in de buurt van het dorp Llanbedr en gaan zuidwaarts als de Grwyne Fawr door het gehucht Llangenny naar hun samenvloeiing met de rivier de Usk bij Glangrwyney.

Tegen het einde van de 19e eeuw waren er ernstige watertekorten in de westelijke delen van het historische graafschap Monmouthshire. Het gebied kende een enorme bevolkingstoename als gevolg van de staal- en kolenindustrie, maar de watertoevoer naar het gebied was gecompliceerd vanwege de grote hoogte. Een locatie voor een nieuw reservoir werd gekozen aan het begin van de Grwyne Fawr-vallei omdat het op 1725 ft boven zeeniveau hoog genoeg was om water door zwaartekracht naar Abertillery en de omliggende gebieden te laten stromen.

De bouwwerkzaamheden begonnen in 1912, maar kwamen vrijwel onmiddellijk in de problemen.[4] De weg die door de vallei was aangelegd, kon het gewicht van de zware tractiemotoren die voor transport werden gebruikt, niet dragen. Er werd besloten dat er een nieuwe spoorlijn nodig zou zijn, maar de onderhandelingen met lokale landeigenaren mislukten en de lijn bleef onvolledig. Met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werden de procedures stilgelegd.

Het werk werd hervat in januari 1919, de spoorlijn werd voltooid en aangesloten op de hoofdlijn bij Llanvihangel Crucorney. In de vallei bij Blaen-y-cwm groeide een dorp van bouwvakkers en hun gezinnen. Daar woonde een gemeenschap van zo'n 300 mensen met een hostel, kantine, dagschool, politiebureau en ziekenhuis.[5] De werklieden ontgonnen 200.000 ton zandsteen voor de bouw van de dam. Grote rotsblokken met een gewicht tot 5 ton per stuk werden in beton gegoten om de dam te vormen, die aan de basis 40 meter dik is, de muren werden vervolgens bekleed met bewerkte steen. Een stalen pijpleiding met een diameter van 16 inch werd door Coity Mountain getunneld en voerde water naar een opslagreservoir in Cwmtillery. De dam werd uiteindelijk voltooid in februari 1928, waarna de spoorlijn en constructies die voor de bouw dienden, snel werden ontmanteld, inclusief het arbeidersdorp. De totale bouwkosten bedroegen naar verluidt £ 1 miljoen.