‘t Sas Dendermonde

Schutsluis en stuwsluis, zogenaamd "Oude Sas" op de Dender.

In 1667-1669 werd op de Dender in het centrum van de stad een sas met vier nieuwe domaniale watermolens opgericht, ter vervanging van de sluizen en de vernielde molens van de Ooie-Nieuwburcht. Het sas met spuien speelde een rol in de militaire verdediging van de stad om de omliggende weilanden te laten overstromen. De nieuwe constructie van het sas bestond uit een centrale vaargeul tussen twee bakstenen sluismuren bekleed met grijze zandsteen en voorzien van puntige ijsbrekers, gefundeerd op een houten bevloering en houten funderingspalen. De schutsluis voor binnenschepen was afgesloten met zes houten sluisdeuren. Op de sluismuren stonden vijf bakstenen molengebouwen, verbonden door een houten loopbrug, over het sas lag een beweegbare houten loopbrug. De molens werden afgebroken in 1852-1853. Het sas, aangepast in 1768 na de kanalisering van de Dender tussen Aalst en Dendermonde, bleef in gebruik als stuw tot 15 november 1978, toen de Dendermonding verlegd werd. De oude sasconstructie wordt nu gerestaureerd. Een nieuwe fiets- en voetgangersbrug, een ijzeren draaibrug naast het sas is in gebruik.

Schutsluis met bakstenen sluishoofden en kolkwanden op palen gefundeerd en bekleed met natuursteen. Twee evenwijdige langwerpige sluishoofden met spitspunt. Dubbele houten sluisdeuren die via houten kaapstaanders geopend- en dichtgedraaid werden. De bediening van de stuwsluis gebeurt door middel van heugels (getande staven) aangedreven door verticale windassen.

Op de bodem van de zwaaikom achter de stuwsluis werd tijdens de restauratiewerken aan de sluis werd een oude vloer van eikenbalken ontdekt, vermoedelijk daterend uit de 17de eeuw.

De Sas was een sluizencomplex gebouwd in de zeventiende eeuw. Het diende voor de scheepvaart op de rivier de Dender en regelde het waterpeil in de stadsgrachten. Het zou ook kunnen worden gebruikt om de omliggende weilanden onder water te zetten.

In 1978 werd de monding van de Dender verplaatst en verloren de sluizen hun functie. Ze zijn niet lang geleden volledig gerestaureerd. De sluizen en de omgeving van het sluisbekken vormen nu een bijzondere plek langs de oude Dender, een elegante overgang tussen stad en platteland. Het is een knooppunt van fietsroutes en wandelingen.

Bron: toerismedendermonde.be

De voetgangersbrug aan 't Saske dateert van 2009.